مقالات
روغن سیستم های تبرید و ویژگی‌های آن
خرداد
روغن سیستم های تبرید و انتخاب روغن مناسب و موارد مربوط به این نوع روغن‌ها می‌تواند موجب سردرگمی تکنسین‌ها شود. هدف از استفاده‌ی روغن برودتی و تبریدی، روغن‌کاری قطعات حیاتی کولر گازی و اسپلیت و حفظ قابلیت‌های مناسب امتزاج‌پذیری و حل شدن برای ترکیب با مبرد می‌باشد. د حقیقت برای چرخه خنک‌سازی دستگاه، انواع مختلفی روغن وجود دارد که می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. موارد مختلفی در انتخاب روغن مناسب تاثیر دارند، برای نمونه یکی از این موارد نوع گاز مبرد بکار رفته در دستگاه است که ارتباط مستقیمی با نوع روغن دارد. اما در حالت کلی اگر با این سوالات روبرو هستید که روغن‌های سیستم‌های برودتی و تبریدی چه تفاوت‌هایی دارند؟ آیا یکی نسبت به دیگری از کیفیت بهتری برخوردار است یا خیر؟ همه این سوالات بجا و قابل تامل هستند. پس برای یافتن تمام پاسخ سوالات‌تان این مطلب فروشگاه بادبزن را از دست ندهید.
نحوه عملکرد روغن سیستم های تبرید (سیستم‌های تهویه مطبوع)
روغن در دستگاه‌های سرمایشی جهت چرب کردن کمپرسور و فعالیت صحیح سایر قسمت‌های دستگاه کاربرد دارد. انواع روغن کمپرسور با فرمولاسیون خاصی جهت چرب کردن بخش‌های داخلی کمپرسور طراحی و تولید شده‌اند تا با چرب کردن کمپرسور به تولید هوای سرد کمک کنند. همانطور که می‌دانیم کمپرسور نقش قلب سیستم‌های سرمایشی را برعهده دارد و اصلی‌ترین جزء این سیستم به شمار می‌رود. روغن با کاهش اصطکاک روی قطعات فلزی و سایش، طول عمر سیستم را افزایش می‌دهد.
روغن سیستم های تبرید به گونه خاصی طراحی شده است تا در دمای بالا قابل استفاده باشد. همچنین روغن نباید بیش از حد سنگین باشد تا بتواند به خوبی به همه بخش‌ها جریان یابد. همچنین سبک بودن یش از حد روغن نیز منجر به عدم روغن‌کاری اصولی میشود.
خصوصیات روغن تبرید
روغن سیستم های تبرید باید دارای خصوصیات ویژه‌ای باشد تا بتواند به خوبی نیاز سیستم را رفع کرده و همه‌ی بخش‌های دستگاه را روغن‌کاری نماید. در ادامه مهم‌ترین خصوصیات روغن قابل استفاده برای سیستم تبریدی ذکر شده است:
- غلظت (ویسکوزیته) کافی داشته باشد. ( موجب میشود روغن در حرارت زیاد قادر به حفظ ترکیب شیمیایی خود در کمپرسور باشد و همچنین در حرارت‌های پایین بتواند در اواپراتور مایع بودن خود را حفظ نماید)
- عایق الکتریسیته (دی الکتریک) باشد.
- دارای نقطه اشتعال بالایی باشد.
- روغن باید فاقد رطوبت، موم، هیدروکربن و سایر ناخالصی‌ها و ذرات معلق باشد.
- نقطه ریزش خوبی داشته باشد، به این معنا که در درجه حرارت کم غلیظ نشود.
- سازگار با گاز مبرد باشد و با ان واکنش شیمیایی ندهد.
- مبرد دستگاه به سادگی آن حل شود اما در آن ترکیب نشود تا در عملکرد روغن‌کاری مشکلی رخ ندهد.
- کف تولید نکند
دلایل استفاده از روغن سیستم های تبرید
به دو دلیل اصلی در سیستم سرد کننده از روغن استفاده میشود:
- روغن‌کاری بخش‌های متحرک کمپرسور با کاهش اصطکاک از ساییدگی قطعات متحرک کمپرسور جلوگیری می‌کند و موجب افزایش راندمان کمپرسور می‌گردد.
- جهت خنک‌سازی بخش‌های مختلف کمپرسور کاربرد دارد.
هدف از روغن کاری سیستم های تبرید چیست؟
هدف اصلی روغن‌کاری حفاظت از قطعات متحرک و گازبندی قطعات مختلف می‌باشد. برای دستیابی به این اهداف، روغن مورد استفاده باید
- از نظر شیمیایی با گاز مبرد و اجزای سیستم سازگار باشد.
- به خوبی روغن و مبرد مخلوط شوند.
- کمترین میزان حلالیت را داشته باشد.
درون سیلندر یک کمپرسور رفت و برگشت لایه روغن در بخش‌های مکش تحت تاثیر درجه حرارت پایین و در قسمت‌های سر سیلندر تحت تاثیر درجه حرارت تقریبا بالایی قرار می‌گیرد. به دلیل آنکه گرانروی روغن با تغییر درجه حرارت تغییر می‌کند در نتیجه در نزدیکی قسمت‌های مکش روغن گرانروی بیشتری نسبت به قسمت نزدیک سرسیلندر دارد. در حالت کلی باید یک لایه نازک روغن روی کلیه سطوح سیستم های تبرید پاشیده شود. این عمل توسط رینگ‌های پیستون انجام میشود.
ویژگی‌های یک روغن‌های تبرید خوب برای خرید و شرایط استفاده از آن
هنگام خرید روغن لازم است ویژگی‌های زیر مورد توجه قرار گیرد:
ظرفی که روغن در آن قرار دارد.
روغن سیستم های تبرید باید در ظروف سر بسته 4 لیتری و 20 لیتری نگهداری شود.
عدم تولید کربن در سطوح داغ
تا حد ممکن در سطوح داغ کربن تولید نکند. زیرا روغن‌های معدنی در اثر گرما تجزیه می‌شوند و یک لایه کربن نرم و سبک از خود برجای می‌گذارند. گرچه لایه کربن ایجاد شده اثر تخریبی ندارد اما نوعی آلودگی به شمار می‌رود که مطلوب نمی‌باشد.
عدم تولید موم در دمای پایین
روغن سیستم های تبرید باید در دمای پایین موم کمتری از خود برجای گذارد و تا حد ممکن در هنگام تماس با سطوح سرد موم تولید نکند.
توجه به ریزش روغن
باید بدانید نقطه ریزش روغن پایین باشد تا به همه قسمت‌های سیستم های تبرید جریان یابد.
توجه به غلظت روغن سیستم های تبرید
توجه داشته باشید که روغن خیلی رقیق بین سطح لغزنده باقی نماند و لایه نازک (یا فیلم) روغن تشکیل نشود زیرا موجب سایش قطعات می‌گردد. از سوی دیگر روغن بسیار غلیظ به خوبی بین سطوح متحرک جریان نمی‌یابد. دقت داشته باشید غلظت (گرانروی) روغن با دما رابطه عکس دارد به این معنا که هرچه دما پایین‌تر باشد، گرانروی روغن بیشتر خواهد بود و به سختی جریان می‌یابد. برای نمونه در یخچال‌هایی که با دمای پایین 15- تا 18- درجه سانتی‌گراد کار می‌کنند از روغن‌هایی استفاده میشود که در دمای 29- درجه سانتی‌گراد جریان داشته باشند.
رقیق شدن روغن با انواع مبرد
روغن سیستم های تبرید با اغلب مبردها رقیق میشود و می‌تواند به سادگی همراه مبرد سیکل تبرید را طی کند و به کمپرسور برسد. البته روغن با برخی مبردها نظیر آمونیاک مخلوط نمی‌شود و حتی برای خروج از کمپرسور رقیق نبوده و به راحتی نمی‌تواند همراه گاز مبرد سیکل تبرید را طی کرده و به کمپرسور بازگردد. از این‌رو در خروج از کمپرسور جهت بازگرداندن روغن به کمپرسور تله‌ی روغن نصب میشود. در نظر داشته باشید که هیچگاه در مخزن روغن سیستم‌های تبرید نباید باز بماند، زیرا با جذب رطوبت هوا غیرقابل استفاده میشود.
چه زمانی باید روغن تبرید را عوض کنیم؟
در صورت بروز هر یک از موارد زیر لازم است برای تعویض روغن سیستم های تبرید اقدام نمایید.
بوی روغن
در صورتی که در هنگام بازشدن سیستم‌های برودتی، روغن درون آن بوی نامطبوعی به مشام برسد باید روغن تعویض گردد.
رنگ روغن
ابتدا اندکی از روغن درون سیستم را در ظرف شیشه‌ای بدون رنگی بریزید. در صورتیکه رنگ روغن روشن متمایل به قهوه‌ای باشد روغن سالم است و نیاز به تعویض ندارد اما اگر رنگ روغن قهوه‌ای تیره بود باید برای تعویض آن اقدام نمایید.
روش‌های آزمایشگاهی
روش دیگری نیز وجود دارد که در آزمایشگه انجام میشود. در این روش‌ها غلظت روغن مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرد تا با درجه حرارت دستگاه خنک کننده متناسب باشد.
کم یا زیاد بودن روغن باعث چه تاثیراتی در سیستم های برودتی می شود؟
کاهش روغن سیستم های تبرید موجب فرسایش سریع یاتاقان‌ها، رینگ‌ها و سوپاپ‌ها میشود. همچنین موجب خراشیدگی کاسه نمد و ازبین رفتن آن میشود. نتیجه این امر افزایش سر و صدا و گرمای کمپرسور می‌باشد.
وجود روغن بیش از حد در سیستم موجب پمپاژ روغن زیاد توسط کمپرسور می‌گردد که نتیجه آن گرفتگی مدار ماده سرمازا می‌باشد.
کاهش یا افزایش روغن سیستم‌های برودتی به یک میزان موجب کاهش راندمان و عملکرد سرمایشی دستگاه می‌گردد.
