سیستم های تبرید تراکمی نظیر کولر گازی از پرکاربردترین سیستم های برودتی بشمار می روند و دارای چهار جزء اصلی یعنی کمپرسور، کندانسور، اواپراتور و شیر انبساط (اکسپنشن ولو) می باشند. این شیر میزان مشخصی گاز مبرد را به اواپراتور منتقل می نماید و فشار را به گونه ای کاهش می دهد که مایع در دمای پایین قادر به تبخیر شدن باشد و دارای انواع متنوعی است. انواع اکسپنشن ولو در سیستم های تهویه مطبوع عبارت است از:
- شیر انبساط LEV (خطی)
- لوله انبساط کوتاه (Short Tube)
- لوله موئین (Capillary Tube)
- اکسپنشن ولو فشار ثابت یا اتوماتیک
در این مقاله به بررسی شیر انبساط خطی (LEV) و معرفی انواع آن می پردازیم. با بادبزن همراه باشید.
نقش شیر انبساط در سیکل تبرید
موقعیت اکسپنشن ولو بین کندانسور و اواپراتور می باشد. در سیکل تبرید برای افزایش دمای میعان مبرد، ابتدا این مایع با افزایش فشار وارد کمپرسور می شود. سپس وارد کندانسور شده و از گاز به مایع تغییر حالت می دهد و در پایان وارد اواپراتور می شود و با تبخیر شدن گرما را جذب می نماید. اما پیش از تبخیر شدن ابتدا باید فشار مبرد کاهش یابد تا قادر به تبخیر شدن در دمای پایین باشد. این افت فشار توسط اکسپنشن ولو انجام می گردد. به عبارتی این شیر همچون کمپرسور، مرز ناحیه فشار بالا و فشار پایین در سیستم های تهویه مطبوع و و دستگاه های برودتی به شمار می روند و در ناحیه خط مایع مبرد (Liquid Line) جای دارد. پس فشار مبرد بعد از کندانسور ابتدا توسط شیر انبساط کاهش یافته و در نهایت وارد اواپراتور می شود.
وظایف مهم شیر انبساط
این وظایف در انواع مختلف اکسپنشن ولو انجام می شود. در این بخش تنها به معرفی وظایف بسنده کرده و در ادامه هریک از وظایف را شرح خواهیم داد.
- کاهش فشار مبرد
- تنظیم دما و فشار اواپراتور از طریق کنترل مقدار مبرد عبوری
شیر انبساط LEV چیست؟
اکسپنشن ولو خطی (LEV) که مخفف انگلیسی Linear Expansion Valve می باشد یکی از انواع اکسپنشن ولو بوده و با نام های شیر کنترل LEV یا شیر تنظیم نیز شناخته می شود. LEV از پویا ترین شیر های انبساط بکار رفته در سیستم های تهویه مطبوع می باشد و دارای انواع گوناگونی است که در ادامه با آن ها آشنا خواهیم شد.
اجزای اصلی اکسپنشن ولو خطی
این LEV از قطعات زیر تشکیل شده است:
- دارای یک موتور می باشد که به وسیله پالس های ارسال شده از میکرو پروسسور کنترل می گردد.
- دارای یک سوزن برای باز و بسته کردن روزنه خروجی می باشد.
- دو لوله ورودی و خروجی دارد.
نحوه کارکرد شیر انبساط LEV
عملکرد این قطعه به این صورت می باشد که میکرو پروسسور با توجه به دمای سنسور ها و مقدار بار دستگاه، فرمان لازم جهت باز و بسته شدن شیر انبساط خطی برای کنترل میزان افت فشار را ارسال می نماید.
نقش اکسپنشن ولو خطی
شیر های انبساط برای انجام دو هدف اصلی در سیکل تبرید کولر های گازی قرار داده شده اند:
-
کنترل میزان مبرد وارد شده به درون اواپراتور
سطح جانبی لوله ها در اواپراتور باید تا حد امکان با مایع مبردی که در جریان ورودی قرار دارد در تماس باشد، به گونه ای که مبرد در حالت مایع به هیچ عنوان وارد اواپراتور نگردد. در صورتی که ظرفیت انتقال حرارت مورد نیاز اواپراتور زیاد شود، شیر انبساط خطی اجازه می دهد ماده سرما زای بیشتری به درون اواپراتور راه یابد. همچنین در صورتی که ظرفیت برودتی اواپراتور کم شود، این LEV میزان مبرد وردی به اواپراتور را کاهش می دهد و با کاهش جریان جرمی (Mass Flow) مایع مبرد درون اواپراتور میزان سوپرهیت را تثبیت کرده و مانع ورود مبرد به اواپراتور می گردد.
-
اختلاف فشار بین کندانسور و اواپراتور را کنترل می کند.
کندانسور ناحیه با فشار بالا و اواپراتور ناحیه با فشار پایین می باشد این اختلاف فشار که ناشی از کار کمپرشور می باشد با استفاده از شیر انبساط خطی در سیکل تبرید کنترل می گردد.
انواع LEV در کولر گازی
همانطور که اشاره کردیم انواع شیرهای انبساط کنترل کننده دبی ماده سرمازا یا همان مبرد در سیستم های تهویه مطبوع می باشند. در زیر انواع اکسپنشن ولو خطی که برای کنترل جریان مبرد در سیستم های تهویه مطبوع و دستگاه های برودتی ممکن است به کار برده شود، معرفی می نماییم:
- اکسپنشن ولو مکانیکی (Thermostatic Expansion Valve)
- شیر انبساط حرارتی (Thermal Expansion Valve)
- اکسپنشن ولو الکترونیکی (Electronic Expansion Valve)
- شیر اتوماتیک (Automatic Valve)
- شیر شناور فشار پایین (Low-Pressure Float Valve)
- شیر شناور با فشار بالا (High-Pressure Float Valve)
در این مطلب با اکسپنشن ولو و کاربرد و انواع شیر انبساط خطی آشنا شدیم. در مقالات بعدی قصد داریم هریک از انواع LEV را بطور کامل شرح دهیم. پس در مقالات بعدی با ما همراه باشید تا بیشتر با این قطعه و عملکرد انواع آن آشنا شوید.