مقالات
فن کولر گازی چیست و دلایل خرابی آن
آذر
فن یکی از قطعات اصلی سیستم‌های تهویه مطبوع می‌باشد و برای عملکرد صحیح و اصولی با سایر قطعات مکانیکی و الکتریکی دستگاه همپوشانی دارد. در صورت خرابی و از کار افتادن این قطعه، کارایی کولر گازی به کلی مختل می‌شود. این مشکل می‌تواند بنابر دلایل بسیاری رخ دهد که باید ابتدا مشکل بطور دقیق شناسایی شود و سپس برای تعمیر فن اسپلیت اقدام کرد. اگر شما هم با این مشکل مواجه هستید و در صدد عیب‌یابی و رفع مشکل این قطعه می‌باشید این مقاله بادبزن را از دست ندهید.
فن کولر گازی چیست؟
فن قطعه‌ای متشکل از پروانه، موتور و بلوور می‌باشد که با چرخش خود هوای گرم محیط را به درون دستگاه کشیده و بعد از گرفتن دمای هوا و خنک کردن ماده مبرد، هوای سرد را به محیط هدایت می‌کند. به بیان دیگر می‌توان گفت هوای مورد نیاز سیستم سرمایشی که در هنگام فعالیت دستگاه باید در آن در گردش باشد، بوسیله فن تامین می‌شود. در ادامه هریک از اجزای تشکیل دهنده این قطعه با جزئیات بیشتری معرفی شده‌اند:
موتور فن
موتور فن‌ها، الکتروموتورهایی هستند که توسط جریان برق غیرمستقیم (AC) ویا مستقیم (DC) فعالیت می‌کنند و دارای دور موتور متغیر هستند. این موتور فن‌ها با توجه به محل قرارگیری دسته‌بندی می‌شوند:
1- موتور فن یونیت داخلی:
موتور فن‌های یونیت داخلی درون پنل داخلی دستگاه و در زیر جعبه برد فرمان و شفت آن بسته به نوع اتصال به بلور مدور، نصب شده‌اند. این موتور وظیفه دمیدن هوای خنک به محیط و کشیدن هوای گرم به داخل کولر را برعهده دارد و دارای سه دور متغیر کم، متوسط و زیاد می‌باشد. هوای گرم وارد شده به دستگاه توسط کویل‌های اواپراتور خنک می‌شود و مجددا به فضای اتاق دمیده می‌شود.
2- موتور فن یونیت خارجی:
موتور فن‌های یونیت خارجی در جلوی کندانسور و درون پنل داخلی نصب می‌شوند و به فن کندانسور شهرت دارد. سر شفت این موتور برای بسته شدن مهره نگهدارنده پروانه، حدیده شده و به شکل پیچ می‌باشد. وظیفه این موتور فن‌ها هدایت هوای گرم محیط به فضای بیرون خانه می‌باشد.
پروانه Fan
پرروانه قطعه‌ای است دایره شکل که پره‌های آن به دلیل دارا بودن زاویه نسبت به مرکز آن، در زمان چرخش موجب عبور هوا از بخش عقب به جلو یا بالعکس می‌شوند. نیروی لازم برای چرخش پروانه با استفاده از موتور فن یونیت خارجی تامین می‌شود. پروانه از جنس فلز و یا پلاستیک مستحکم ساخته شده و وظیفه آن، این است که هوا را برای تسریع و بهبود تبادل حرارت از میان کندانسور عبور دهد.
بلوور
بلوور در حقیقت نوعی پروانه فن می‌باشد که به علت تعبیه شدن درون اواپراتور، به شکل استوانه‌ای ساخته می‌شود و دارای پره‌های زاویه‌دار نسبت به محور استوانه است. بلوورر از جنس فلز یا پلاستیک می‌باشد و وظیفه آن عبور هوای خنک شده‌ی محیط از درون اواپراتور و دمیدن آن به محیط می‌باشد. نیروی لازم برای چرخش پره‌های بلوور از طریق موتور فن یونیت داخلی تامین می‌شود.
علل خرابی فن چیست؟
تشخیص خرابی Fan کولرگازی دشوار نیست و کوچکترین تغییر در کیفیت باد سیستم سرمایشی می‌تواند گواهی بر ایجاد اختلال یا نقص در این قطعه باشد. البته باید به این نکته توجه داشته باشید که اگر اسپلیت شما حالت گرمایش هم دارد، ابتدا بررسی کنید فن دستگاه به اشتباه روی حالت گرمایش نرفته باشد. همانطور که در مقدمه اشاره شد تمامی قطعات کولرگازی با یکدیگر همپوشانی دارند، در نتیجه هر گونه خرابی یا نقص در یک قطعه بر عملکرد سایر قطعات تاثیر خواهد داشت پس لازم است در صورت بروز کوچکترین مشکل برای رفع آن اقدام نمایید. در ادامه به معرفی اصلی‌ترین دلایل خرابی فن می‌پردازیم:
خرابی موتور فن‌ها
موتور فن‌های گردشی برای انجام فعالیت خود مجهز به بلبرینگ‌های خاصی می‌باشند که ممکن است در اثر گذشت زمان خمیده، شل یا حتی ساییده شوند. برای بررسی سلامت بلبرینگ‌ها تنها کافیست پروانه را با دست بچرخانید. در صورت عدم چرخش پروانه یا لق بودن شفت‌ها ویا ایجاد اختلال در چرخش آزادانه پروانه احتمال زیاد مشکل از بلبرینگ موتور می‌باشد و برای رفع مشکل لازم است موتور فن بطور کامل تعویض شود.
خرابی شفت داخلی و بیرونی
موتور فن دارای شفت درونی و بیرونی می‌باشد. تیغه‌های تعبیه شده در اطراف موتور فن‌ها انتقال هوا به داخل کویل و خارج کردن هوای گرم را انجام می‌دهد. این محورها مجهز به یاتاقان‌هایی هستند که در طول زمان ممکن است شل شوند یا بسوزند. برای حل مشکل در این شرایط ابتدا باید یاتاقان‌ها را محکم کنید. اگر همچنان فن کار نکرد باید موتور Fan را تعویض کنید.
خرابی موتور بلوور
بلوور را بررسی کنید اگر موتور نچرخد و کار نکند، بیانگر آن است که موتور بلوور در اثر طول عمر بالا و کار طولانی پوسیده و خراب شده است. بلوور در بیشتر مواقع قابل تعمیر نبوده و باید تعویض گردد.
خرابی خازن
خازن‌ها از طریق چند رشته سیم به کمپرسور متصل می‌شوند و کار می‌کنند. در برخی موارد در اثر سوختن خازن، فن کار نمی‌کند. در چنین شرایطی می‌توانید توسط مولتی‌متر سلامت خازن را بررسی و در صورت سوخته بودن، آن را تعویض کنید.
خرابی رله برد
رله برد وظیفه فرمان‌دهی به سایر قطعات و تامین ولتاژ مورد نیاز اجزای کولرگازی را برعهده دارد. در صورتی که اختلالی در عملکرد رله برد ایجاد شود مشکلاتی در دستگاه حاصل می‌شود که یکی از آن‌ها کار نکردن فن است. تنها راه حل برای رفع مشکل تعویض رله برد می‌باشد.
بروز مشکل در سنسور دما
سنسور دما از نمونه قطعات الکتریکی سیستم خنک کننده می‌باشد و برای کنترل دما روی دستگاه تعبیه شده است. در صورتی که موتور دستگاه کار می‌کند اما فن استارت نمی‌زند و روشن نمی‌شود، ممکن است مشکل بخاطر بروز مشکل در سنسور دمای دستگاه باشد، زیرا در این شرایط سنسور قادر به تشخیص دما نبوده و نمی‌تواند روشن شود و دما را کنترل نماید. در این شرایط تعویض سنسور دما بهترین راه حل است.
خرابی ترموستات
ترموستات سیستم‌های خنک کننده وظیفه متعادل نگه داشتن دمای محیط و رساندن دما به دمای مطلوب کاربر را برعهده دارد. می‌توان گفت این قطعه تقریبا عملکردی مشابه سنسور دما دارد و در صورت خرابی اطلاعات به اسپیلت مبنی‌بر روشن شدن فن ارسال نخواهد شد. در چنین شرایطی باید چند مورد بررسی شود:
بررسی سیم‌های ارتباطی ترموستات به برد با استفاده از مولتی‌متر
در صورت برقراری اتصال سیم‌ها باید تنظیمات ترموستات بررسی و در صورت تنظیم نبودن مجددا تنظیم شود.
اگر ارتباط سیم‌ها برقرار و ترموستات تنظیم بود اما فن کار نکرد، به احتمال زیاد ترموستات سوخته و باید تعویض گردد.
آسیب دیدن سوییچ چند وضعیتی
سوئیچ‌های چند وضعیتی با تغییر میزان برق ورودی به فن براساس نیاز سیستم سرمایشی، سرعت چرخ و هوادهی Fan را تنظیم می‌کنند. در صورت آسیب دیدن و خرابی این قطعه، فن دستگاه کار نخواهد کرد.
خرابی برد کنترل اصلی
ولتاز مورد نیاز تمام قطعات کولرگازی توسط برد کنترلی تامین می‌شود. در اثر خرابی برد، به کمپرسور جریان برقی ارسال نمی‌شود در نتیجه فن قادر به چرخش نبوده و کار نمی‌کند. این قطعه باید با حساسیت بالا و توسط تعمیرکار ماهر تعمیر شود.
تعمیر یا تعویض فن سیستم‌های سرمایشی
با توجه به موارد ذکر شده در این مطلب، کار نکردن فن می‌تواند به دلیل وجود مشکل اساسی در سیستم یا به دلیل یه نقص جزئی باشد. لذا باید عیب‌یابی این قطعه با دقت بالا و توسط افراد با تجربه انجام شود.
تعمیر فن تنها زمانی امکان‌پذیر است که مشکل ایجاد شده حاد نباشد، در غیر اینصورت بهتر است تعویض کردد. اگر دستگاه شما دچار مشکل شده و با خرابی فن مواجه هستید توصیه می‌کنیم با مراکز معتبر تعمیرات کولر گازی و اسپلیت تماس حاصل نمایید.
