سیستم های تهویه مطبوع از انواع گاز مبرد استفاده می کنند. رایج ترین آن ها گاز مبرد R410 و گاز مبرد R22 می باشد که در کولر های گازی و اسپلیت ها به کار برده می شود. در این مقاله قصد داریم بیشتر با عملکرد، ویژگی ها و تفاوت های گاز های R410 و R22 آشنا شویم. با ما همراه باشید.
گاز مبرد R410 و گاز مبرد R22
گاز R410 و R22 از نمونه گاز های مورد استفاده در سیستم های تهویه می باشند که در این بخش هر یک را به تفصیل معرفی می نماییم.
گاز مبرد R22
شناخته شده ترین گاز فریون HCFC ( هیدروکلروفلوروکربن)، گاز R22 می باشد. این گاز که با نام فرئون (Freon) نیز شناخته می شود بعد از ممنوعیت CFC ها کاربرد زیادی در زمینه تهویه مطبوع و تبرید پیدا کرد، اما به دلیل مضرات زیست محیطی گاز R22 مانند تخریب لایه اوزون و گرمایش کره زمین از سال 2011 ممنوع شد و گاز R410 جایگزین این گاز شد همچنین در سال 2021 استفاده از این گاز به طور کامل ممنوع اعلام خواهد شد. اما متاسفانه کشور های جهان سوم مانند ایران همچنان از این گاز در تولید محصولات تهویه مطبوع استفاده می نمایند. البته لازم به ذکر است گاز R22 در تجهیزات خنک کننده تا زمانی که ذخیره آن به پایان نرسیده مجاز می باشد.کپسول این گاز به رنگ سبز می باشد.
گاز مبرد R410
یکی دیگر از گازهای فریونی گاز R410 می باشد که از ترکیب گاز های مبرد R32 و گاز R125 به نسبت 50 به 50 ساخته شده است و حدودا یک آزئوتروپ را تشکیل می دهد. نام دیگر این گاز پیورون (Puron) می باشد. گاز R410 سرمادهی بسیار مناسبی داشته و نقطه جوش آن حدودا در 51- درجه سانتی گراد رخ می دهد. این ترکیب دمای بسیاری پایینی دارد و تقریبا امکان تقسیم شدن ندارد. همچنین گاز R410 به خوبی با محیط زیست سازگار می باشد و تاثیر ناچیزی بر لایه اوزون دارد. مجموعه این ویژگی ها باعث شده تا این گاز به عنوان گاز مبرد در بسیاری از سیستم های تبریدی کوچک همچون کولر گازی و اسپلیت به کار برده شود. کپسول گاز R410 به رنگ صورتی می باشد.
مقایسه گاز مبرد R22 و گاز مبرد R410
- گاز R22 نسبت به گاز R410 جذب گرما و آزاد سازی آن بسیار کمتری بوده و بازده پایین تری دارد. از رو در کولر های گازی اینورتر از گاز R410 استفاده می شود.
- نقطه جوش گاز R410 برابر 51- درجه سانتی گراد می باشد در صورتی که نقطه جوش گاز مبرد R22 برابر 40.8- درجه سانتی گراد است. به همین علت گاز R410 بازده بیشتری داشته و با ODP سازگار تر است.
- نقطه جوش گاز R410 موجب شده تا این گاز ظرفیت سرما سازی بسیار خوبی داشته و در مبدل های حرارت کوچک مانند کولر گازی و اسپلیت کاربرد داشته باشد.
- گاز R410 با محیط زیست سازگار بوده و تاثیر مخربی بر روی لایه اوزون نخواهد داشت. این ویژگی سبب محبوب تر و گسترش استفاده از این گاز در سیستم های تهویه مطبوع شده است.
مزایای گاز مبرد R410 نسبت به گاز R22
با توجه به توضیحات بالا گاز R410 مزیت هایی نسبت به گاز R22 دارد که در این بخش به چند مورد آن اشاره می کنیم:
- گاز R410 شارژ کمتری نسبت به گاز R22 نیاز دارد.
- این گاز آنتالپی بالاتر و نقطه جوش پایین تری نسبت به گاز R22 می باشد.
- کمپرسور گاز پیورون نسبت به R22 خنک تر می باشد و به علت استفاده از تکنولوژی Over Heat امکان خرابی آن کمتر می باشد.
- سیستم های تهویه مطبوع دارای گاز R410 سرمای بهتری تولید کرده همچنین وجود این گاز موجب طول عمر بیشتر و ماندگاری بالاتر دستگاه می شود.
- کمپرسوری که از گاز پریورون استفاده می کند دارای فشار بیشتری نسبت به کمپرسر مجهز به گاز مبرد R22 در لوله ها می باشد که نتیجه آن سرمادهی بیشتر است.
- در روغن سنتیتک، نسبت حلالیت گاز مبرد R410A بیشتر از حلالیت گاز R22 در روغن ماینرال است. به همین دلیل گاز پیورون دارای خوردگی و سایش کمتری نسبت به گاز R22 می باشد.
گاز مبرد R410 و گاز مبرد R22 و روغن های استفاده شده در آنها
گاز های مبرد R22 و R410 از روغن های متفاوتی استفاده می نمایند.
- کمپرسور های دارای گاز R22 از روغن معدنی استفاده می نمایند
- کمپرسور های دارای گاز R410 از روغن تقویت شده و مصنوعی استفاده می کنند.
کمپرسور گاز R22 قابلیت ترکیب شدن با با مبردهای هیدرولیفروکربن موجود در کمپرسور گاز R410A را ندارند، به همین دلیل در سیستم هایی که دارای گاز مبرد R22 می باشند با تعویض کمپرسور روغن آن نیز نیاز به تعویض دارد.
نتیجه کارکرد گازهای R22 و R410 بر روی کمپرسور
همانطور که اشاره کردیم گاز مبرد R410 نقطه جوش پایین تری نسبت به گاز R22 دارد که این امر موجب بازدهی بیشتر این نوع گاز شده است. باوجود اینکه گاز R22 تراکم پذیری بالاتری نسبت به گاز R410 دارد که موجب تولید سرمایش بیشتر می شود اما به دلیل آسیب رساندن به محیط زیست و شکستن مولکول های O3 که باعث نازک شدن لایه ازن می شود استفاده از آن ممنوع شده و تولید آن متوقف شده است.گاز R410 این مشکل را حل کرده و همچین از کندانسور بزرگتری نسبت به گاز R22 بهره مند است در نتیجه گاز برگشتی از اواپراتور زمان بیشتری دارد تا گرمای خود را بهتر و بیشتر به اتمسفر منتقل نماید، به این ترتیب هنگام ورود به کمپرسور منقبض تر شده و کمپرسور با نیروی کمتری گاز R410 را متراکم می نماید.
در نتیجه کولر های گازی دارای گاز R410 برق کمتری نسبت به دستگاه های دارای R22 مصرف می کنند.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب گفته شده و عملکرد و کارایی عالی گاز R410، توصیه می کنیم کولر گازی و اسپلیت های دارای گاز R410 خریداری نمایید. چرا که هم به محیط زیست آسیب کمتری وارد شده و هم مقرون و به صرفه تر خواهد بود. همچنین اگر عمر کولر گازی و اسپلیت تان به پایان رسیده، به جای هزینه ترمیم نشتی گاز مبرد R22، سیستم هایی که دارای گاز R410A می باشد و با محیط زیست بسیار سازگار می باشد را جایگزین آنها کنید.